Thuế là nguồn thu quan trọng của ngân sách nhà nước, góp phần đảm bảo cho sự phát triển kinh tế – xã hội và an ninh quốc phòng. Do đó, hành vi trốn thuế là vi phạm pháp luật nghiêm trọng, gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước và ảnh hưởng đến sự công bằng trong hoạt động kinh tế.
Vậy, khi một công ty trốn thuế, ai sẽ là người phải chịu trách nhiệm? ACC PRO này sẽ phân tích chi tiết về vấn đề này, đồng thời cung cấp cho bạn những kiến thức cần thiết để tự bảo vệ bản thân khỏi những ảnh hưởng tiêu cực từ hành vi trốn thuế của doanh nghiệp.
1. Khái niệm về trốn thuế?
Khái niệm về trốn thuế:
Trốn thuế là hành vi vi phạm pháp luật thuế của tổ chức, cá nhân nhằm mục đích không nộp hoặc nộp thiếu số tiền thuế mà họ phải nộp theo quy định của pháp luật thuế.
Các hành vi trốn thuế?
Theo quy định của pháp luật Việt Nam, hành vi trốn thuế bao gồm nhiều hình thức khác nhau, cụ thể như sau:
Khai báo không đúng hoặc thiếu sót về doanh thu, lợi nhuận, chi phí:
- Khai báo thấp doanh thu thực tế: Doanh nghiệp cố ý ghi chép doanh thu thấp hơn so với thực tế để giảm số tiền thuế phải nộp.
- Khai báo cao chi phí không có thật: Doanh nghiệp lập hóa đơn, chứng từ khống để kê khấu vào chi phí nhằm giảm số tiền thuế phải nộp.
- Khai báo sai tỷ lệ lợi nhuận theo ngành kinh doanh: Doanh nghiệp khai báo tỷ lệ lợi nhuận thấp hơn so với tỷ lệ lợi nhuận trung bình của ngành để giảm số tiền thuế phải nộp.
Sử dụng hóa đơn, chứng từ giả để kê khấu thuế:
- Mua hóa đơn giả: Doanh nghiệp mua hóa đơn từ các đối tượng cung cấp hóa đơn giả để kê khấu vào chi phí nhằm giảm số tiền thuế phải nộp.
- Tự lập hóa đơn giả: Doanh nghiệp tự lập hóa đơn giả để kê khấu vào chi phí nhằm giảm số tiền thuế phải nộp.
- Sử dụng hóa đơn đã qua sử dụng: Doanh nghiệp sử dụng hóa đơn đã qua sử dụng để kê khấu vào chi phí nhằm giảm số tiền thuế phải nộp.
Chuyển giá bất hợp lý để trốn thuế:
- Chuyển giá bán thấp hơn giá thị trường: Doanh nghiệp bán hàng hóa, dịch vụ cho các công ty con, công ty liên kết với giá thấp hơn giá thị trường để giảm số tiền thuế phải nộp.
- Chuyển giá mua cao hơn giá thị trường: Doanh nghiệp mua hàng hóa, dịch vụ từ các công ty con, công ty liên kết với giá cao hơn giá thị trường để tăng chi phí nhằm giảm số tiền thuế phải nộp.
Rút ruột tài sản của doanh nghiệp:
- Chuyển tiền từ tài khoản của doanh nghiệp sang tài khoản cá nhân: Cán bộ, nhân viên của doanh nghiệp chuyển tiền từ tài khoản của doanh nghiệp sang tài khoản cá nhân để chiếm đoạt tài sản của doanh nghiệp, dẫn đến giảm số tiền thuế phải nộp.
- Bán tài sản của doanh nghiệp với giá thấp hơn giá thị trường: Cán bộ, nhân viên của doanh nghiệp bán tài sản của doanh nghiệp với giá thấp hơn giá thị trường để chiếm đoạt tài sản của doanh nghiệp, dẫn đến giảm số tiền thuế phải nộp.
Có hành vi gian lận, trốn tránh việc kiểm tra của cơ quan thuế:
- Doanh nghiệp không kê khai hoặc kê khai thiếu sót các khoản thu nhập, chi phí: Doanh nghiệp cố ý không kê khai hoặc kê khai thiếu sót các khoản thu nhập, chi phí để giảm số tiền thuế phải nộp.
- Doanh nghiệp không xuất hóa đơn, chứng từ cho hàng hóa, dịch vụ bán ra: Doanh nghiệp cố ý không xuất hóa đơn, chứng từ cho hàng hóa, dịch vụ bán ra để trốn tránh việc kiểm tra của cơ quan thuế.
- Doanh nghiệp cản trở, chống đối việc kiểm tra của cơ quan thuế: Doanh nghiệp cản trở, chống đối việc kiểm tra của cơ quan thuế nhằm trốn tránh việc truy thu thuế.
Ngoài ra, một số hành vi khác cũng có thể được coi là trốn thuế tùy thuộc vào tính chất, mức độ và hậu quả của hành vi đó.
Xử phạt hành vi trốn thuế theo pháp luật Việt Nam như thế nào?
Theo quy định của pháp luật Việt Nam, hành vi trốn thuế sẽ bị xử lý nghiêm minh, bao gồm cả biện pháp xử phạt hành chính và truy cứu trách nhiệm hình sự.
Xử phạt hành chính:
- Truy thu số tiền thuế trốn: Doanh nghiệp sẽ bị truy thu số tiền thuế mà họ đã trốn tránh nộp vào ngân sách nhà nước.
- Phạt tiền: Doanh nghiệp sẽ bị phạt tiền theo quy định của pháp luật thuế. Mức phạt tiền sẽ phụ thuộc vào tính chất, mức độ và hậu quả của hành vi trốn thuế.
- Biện pháp khắc phục hậu quả khác: Ngoài ra, cơ quan thuế có thể áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả khác đối với doanh nghiệp vi phạm, như: đình chỉ hoạt động kinh doanh, buộc công bố thông tin vi phạm trên các phương tiện truyền thông, v.v.
Truy cứu trách nhiệm hình sự:
Trong trường hợp vi phạm nghiêm trọng, người đại diện theo pháp luật, kế toán hoặc những người khác có liên quan đến hành vi trốn thuế có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội trốn thuế theo quy định của Bộ luật Hình sự.
Cụ thể:
- Điều 200 Bộ luật Hình sự 2018 quy định về tội trốn thuế:
- Người trốn thuế số (từ 500 triệu đồng đến dưới 3 tỷ đồng) hoặc gây hậu quả nghiêm trọng (gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước từ 3 tỷ đồng đến dưới 15 tỷ đồng) thì bị phạt tù từ 2 năm đến 7 năm.
- Người trốn thuế số (từ 3 tỷ đồng đến dưới 15 tỷ đồng) hoặc gây hậu quả особо nghiêm trọng (gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước từ 15 tỷ đồng trở lên) thì bị phạt tù từ 7 năm đến 15 năm.
- Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị áp dụng các biện pháp hình phạt bổ sung như:
- Phạt tiền
- Cấm đảm nhiệm chức vụ trong các cơ quan, tổ chức
- tịch thu tài sản
Hành vi trốn thuế là vi phạm pháp luật nghiêm trọng, gây ảnh hưởng đến ngân sách nhà nước và tác động tiêu cực đến nền kinh tế – xã hội. Do đó, việc xử lý nghiêm minh các hành vi trốn thuế là cần thiết để đảm bảo công bằng và khuyến khích các doanh nghiệp chấp hành pháp luật thuế.
Doanh nghiệp trốn thuế ai là người chịu trách nhiệm?
Theo quy định của pháp luật Việt Nam, khi doanh nghiệp trốn thuế, những cá nhân sau đây sẽ phải chịu trách nhiệm:
Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp:
- Người đại diện theo pháp luật có trách nhiệm quản lý hoạt động tài chính, kế toán của doanh nghiệp, bao gồm việc thực hiện nghĩa vụ thuế. Do đó, khi doanh nghiệp trốn thuế, người đại diện theo pháp luật sẽ phải chịu trách nhiệm chính.
- Cụ thể, người đại diện theo pháp luật có thể bị xử phạt hành chính, truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc cả hai.
Kế toán hoặc những người khác có trách nhiệm đối với nghĩa vụ thuế:
- Kế toán và những người khác có trách nhiệm đối với nghĩa vụ thuế có nghĩa vụ thực hiện đúng các quy định của pháp luật thuế, bao gồm việc kê khai, nộp thuế và lập sổ sách kế toán.
- Do đó, khi doanh nghiệp trốn thuế, kế toán và những người khác có trách nhiệm đối với nghĩa vụ thuế cũng có thể bị xử phạt hành chính, truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc cả hai.
Cá nhân, tổ chức có liên quan đến hành vi trốn thuế:
- Cá nhân, tổ chức có liên quan đến hành vi trốn thuế là những cá nhân, tổ chức đã tham gia, giúp sức, đồng phạm hoặc bao che cho doanh nghiệp trốn thuế.
- Cụ thể, cá nhân, tổ chức có liên quan đến hành vi trốn thuế có thể bị xử phạt hành chính, truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc cả hai.
Mức độ trách nhiệm của từng cá nhân, tổ chức sẽ phụ thuộc vào tính chất, mức độ và vai trò của họ trong hành vi trốn thuế.
Ngoài ra, theo quy định của pháp luật, doanh nghiệp cũng sẽ phải chịu trách nhiệm về hành vi trốn thuế của mình, bao gồm:
- Bị truy thu số tiền thuế trốn, số tiền chậm nộp và bị phạt tiền theo quy định.
- Bị áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả khác như đình chỉ hoạt động kinh doanh, buộc công bố thông tin vi phạm trên các phương tiện truyền thông, v.v.
Việc xử lý vi phạm trốn thuế cũng góp phần bảo vệ ngân sách nhà nước – nguồn thu quan trọng cho các hoạt động phát triển kinh tế – xã hội. Khi doanh nghiệp trốn thuế, ngân sách nhà nước thiếu hụt, ảnh hưởng đến khả năng thực hiện các nhiệm vụ của Nhà nước, gây khó khăn cho sự phát triển chung của đất nước.
Kế toán tiếp tay cho doanh nghiệp trốn thuế thì bị xử phạt như thế nào?
Mức độ xử phạt sẽ phụ thuộc vào tính chất, mức độ và vai trò của kế toán trong hành vi trốn thuế:
Xử phạt hành chính:
- Kế toán có thể bị phạt tiền: Mức phạt tiền sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của hành vi vi phạm và vai trò của kế toán trong hành vi trốn thuế.
- Kế toán có thể bị tước giấy phép hành nghề kế toán: Nếu hành vi vi phạm của kế toán là nghiêm trọng, họ có thể bị tước giấy phép hành nghề kế toán trong một thời gian nhất định hoặc vĩnh viễn.
- Kế toán có thể bị buộc thôi việc: Doanh nghiệp có thể buộc thôi việc đối với kế toán có hành vi tiếp tay cho doanh nghiệp trốn thuế.
Xử phạt hình sự:
- Số tiền trốn thuế từ 500 triệu đồng đến dưới 3 tỷ đồng hoặc gây hậu quả nghiêm trọng (gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước từ 3 tỷ đồng đến dưới 15 tỷ đồng): Cá nhân vi phạm sẽ bị phạt tù từ 2 năm đến 7 năm.
- Số tiền trốn thuế từ 3 tỷ đồng đến dưới 15 tỷ đồng hoặc gây hậu quả особо nghiêm trọng (gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước từ 15 tỷ đồng trở lên): Cá nhân vi phạm sẽ bị phạt tù từ 7 năm đến 15 năm.
Việc xử lý nghiêm minh các hành vi trốn thuế là cần thiết để đảm bảo công bằng và khuyến khích chấp hành pháp luật thuế. Mức độ phạt tù được áp dụng cho hành vi trốn thuế phụ thuộc vào số tiền trốn thuế và mức độ nghiêm trọng của hậu quả gây ra, nhằm răn đe và phòng ngừa hiệu quả các hành vi vi phạm pháp luật thuế.
Cần làm gì khi bị ép buộc tiếp tay thực hiện hành vi trốn thuế?
Bị ép buộc tiếp tay cho hành vi trốn thuế là tình huống nhạy cảm, gây khó khăn và ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh. Do đó, việc xử lý tình huống này cần được thực hiện thận trọng và đúng đắn để bảo vệ bản thân một cách hiệu quả.
Nhận thức rõ ràng về vi phạm pháp luật:
Điều đầu tiên cần lưu ý là hành vi trốn thuế là vi phạm pháp luật nghiêm trọng, gây ảnh hưởng đến ngân sách nhà nước và tác động tiêu cực đến nền kinh tế – xã hội. Do đó, việc tham gia vào hành vi này, dù do bị ép buộc, cũng có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho bản thân.
Bảo vệ bản thân bằng chứng cứ:
Khi bị ép buộc, điều quan trọng là phải thu thập bằng chứng để bảo vệ bản thân. Bằng chứng có thể bao gồm:
- Tin nhắn, email, ghi âm cuộc trò chuyện: Lưu lại mọi trao đổi liên quan đến việc ép buộc, thể hiện rõ ràng bản thân bị đe dọa hoặc cưỡng ép.
- Hồ sơ, tài liệu liên quan: Giữ lại bất kỳ hồ sơ, tài liệu nào có liên quan đến hành vi trốn thuế, ví dụ như hóa đơn, chứng từ, sổ sách kế toán.
- Lời khai của nhân chứng: Nếu có người chứng kiến việc bản thân bị ép buộc, hãy thu thập lời khai của họ để củng cố bằng chứng.
Tìm kiếm sự hỗ trợ:
Thay vì đơn độc đối mặt với tình huống khó khăn này, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ những người có thể giúp đỡ bạn:
- Cơ quan chức năng: Báo cáo vụ việc cho cơ quan công an hoặc cơ quan thuế có thẩm quyền để được bảo vệ và xử lý hành vi vi phạm.
- Luật sư: Tham khảo ý kiến của luật sư để được tư vấn về quyền lợi và cách thức bảo vệ bản thân hợp pháp.
- Người thân, bạn bè: Chia sẻ với những người tin tưởng để nhận được sự động viên và hỗ trợ tinh thần.
Tuyên bố dứt khoát và kiên định:
Khi bị ép buộc, cần thể hiện thái độ dứt khoát và kiên định rằng bản thân sẽ không tham gia vào hành vi trốn thuế. Việc này cho thấy bạn không đồng ý với hành vi sai trái và sẵn sàng bảo vệ quyền lợi của mình.
Luôn tuân thủ pháp luật:
Dù trong bất kỳ tình huống nào, hãy luôn tuân thủ pháp luật và tránh tham gia vào các hoạt động vi phạm. Việc tuân thủ pháp luật sẽ giúp bạn bảo vệ bản thân và tránh những hậu quả nghiêm trọng.
Bị ép buộc tiếp tay cho hành vi trốn thuế là tình huống nhạy cảm và cần được xử lý một cách thận trọng. Hãy bảo vệ bản thân bằng bằng chứng, tìm kiếm sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng và luật sư, đồng thời thể hiện thái độ dứt khoát và kiên định. Nên nhớ rằng tuân thủ pháp luật là cách tốt nhất để bảo vệ bản thân và tránh những hậu quả nghiêm trọng.
Cần nêu cao tinh thần thượng tôn pháp luật trong kế toán
Để thể hiện tinh thần thượng tôn pháp luật trong hoạt động kế toán, mỗi cá nhân cần:
- Nắm vững kiến thức pháp luật về kế toán: Cập nhật đầy đủ, chính xác các quy định của pháp luật về kế toán, thuế, bảo hiểm,… để áp dụng đúng vào thực tế công việc.
- Thực hiện đầy đủ, chính xác các nghĩa vụ kế toán: Lập sổ sách kế toán đầy đủ, chính xác, đúng thời hạn; kê khai, nộp thuế đúng theo quy định; lưu trữ hồ sơ kế toán theo quy định.
- Tuân thủ các quy trình, thủ tục kế toán: Áp dụng đúng các quy trình, thủ tục kế toán do Bộ Tài chính ban hành để đảm bảo tính minh bạch, chính xác của thông tin tài chính.
- Có đạo đức nghề nghiệp: Trung thực, khách quan, chính trực trong thực hiện công việc; không tham gia vào các hành vi gian lận, trốn thuế, lừa đảo.
- Chịu trách nhiệm trước pháp luật về những hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực kế toán.
Doanh nghiệp cần xây dựng môi trường làm việc thượng tôn pháp luật, khuyến khích cán bộ, nhân viên làm công tác kế toán tuân thủ pháp luật bằng cách:
- Có quy chế, chính sách nội bộ về việc tuân thủ pháp luật trong lĩnh vực kế toán.
- Tạo điều kiện cho cán bộ, nhân viên làm công tác kế toán tham gia các hoạt động tuyên truyền, giáo dục về pháp luật.
- Có cơ chế giám sát, kiểm tra việc tuân thủ pháp luật trong lĩnh vực kế toán.
- Xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực kế toán.
Nâng cao tinh thần thượng tôn pháp luật trong lĩnh vực kế toán là trách nhiệm của mỗi cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp. Việc thực hiện tốt công tác này góp phần đảm bảo tính minh bạch của thông tin tài chính, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp, nâng cao
