Để có thể trốn đóng bảo hiểm xã hội cũng như lấy được phần tiền mà đáng lẽ ra là tài sản để người lao động dưỡng già thì nhiều doanh nghiệp hiện nay đã tìm đến những cách tinh vi hơn để có thể qua mặt cơ quan nhà nước cũng như chính những người làm cho công ty mình.
Người lao động mất trắng lợi ích vì doanh nghiệp trốn đóng bảo hiểm xã hội bằng nhiều cách
Theo các cơ quan ban ngành có liên quan thì ngày càng có nhiều doanh nghiệp chây ỳ, trốn đóng bảo hiểm xã hội ) bằng cách sử dụng mọi “chiêu trò” để né trách nhiệm. Đó cũng là lý do vì sao thanh tra, kiểm tra những doanh nghiệp này luôn gặp khó khăn và rất cần sự kiên quyết, khôn khéo của lực lượng chức năng.
Theo chia sẻ của lực lượng thanh tra chuyên ngành của BHXH từ các địa phương trên cả nước thì họ phát hiện nhiều trường hợp người lao động bị được chủ doanh nghiệp ký hợp đồng lao động mùa vụ nhiều lần liên tục trong hai năm.
Đến khi hết hạn hợp đồng hai đến năm ngày, người lao động lại được ký tiếp “hợp đồng mùa vụ”. Cũng như nhiều thanh tra tại một doanh nghiệp còn phát hiện nhiều người lao động được ký hợp đồng lao động một năm nhưng chưa tham gia bảo hiểm xã hội.
Nhưng theo hồ sơ các doanh nghiệp đó cung cấp, thì những người lao động ấy lại được tiếp nhận vào làm việc với hợp đồng lao động mới. Rõ ràng đây là những tình huống khá phổ biến mà nhiều đoàn thanh tra gặp phải. Nhưng cách ứng xử, cũng như giải thích của các chủ doanh nghiệp lại rất khác nhau, nên các đoàn thanh tra cũng có những xử lý khác nhau.
Bên cạnh đó các đoàn còn phát hiện nhiều doanh nghiệp thỏa thuận với người lao động là là khoản trợ cấp sáng kiến, hay thưởng hoàn thành nhiệm vụ của lao động nhưng doanh nghiệp không đưa các khoản này làm căn cứ để tính đóng bảo hiểm xã hội. Đây cũng là lý do tại sao rất nhiều người lao động chưa được tham gia bảo hiểm xã hội, thậm chí nhiều lao động còn bị đóng thiếu thời gian, đóng thiếu mức tiền so thực tế.
Nhưng trong thời gian gần đây thì việc liên thông dữ liệu thuế hỗ trợ rất lớn cho cơ quan bảo hiểm xã hội trong việc đối chiếu, kiểm tra các hành vi gian lận tiền đóng bảo hiểm xã hội của doanh nghiệp. Cụ thể thì trước đây, doanh nghiệp có thể báo cáo thuế thu nhập doanh nghiệp một đằng và đóng bảo hiểm xã hội một nẻo.
Nhiều doanh nghiệp còn khai báo thuế trả tiền lương, tiền công cho người lao động với số tiền vài trăm triệu đến hàng tỷ đồng chỉ để làm chi phí khấu trừ thuế thu nhập doanh nghiệp nhưng không đóng bảo hiểm xã hội cho ai. Nên nay cơ quan bảo hiểm xã hội đã có dữ liệu của ngành thuế để đối chiếu nên doanh nghiệp khó “lách” quy định, thậm chí sai phạm sẽ bị xử lý rất nặng.
Không dừng lại ở đó theo đại diện bảo hiểm xã hội một số tỉnh phía nam thì khi bị thanh tra, nhiều doanh nghiệp còn cố tình cung cấp hồ sơ không đúng thực tế như bảng lương, hợp đồng lao động hay quy chế trả lương gây ra nhiều khó khăn cho công tác thanh tra.
Chính những hành động ngày càng tinh vi ở trên thì theo như Vụ trưởng Thanh tra – Kiểm tra BHXH Việt Nam thì trong thực tế, công tác thanh tra của ngành gặp rất nhiều tình huống khác nhau. Nên chúng ta ngoài nắm vững nghiệp vụ, cán bộ thanh tra còn cần phải lưu ý, tiên liệu trước các tình huống có thể xảy ra để ứng xử phù hợp hơn.
Ví dụ như nếu một đợt thanh tra 10 doanh nghiệp vi phạm, thì khi bắt tay vào nhiệm vụ, nếu phát hiện một đến hai doanh nghiệp vi phạm thì phải lập biên bản xử phạt ngay, chứ không phải “máy móc” đợi đến khi thanh tra đủ cả 10 doanh nghiệp mới xử lý.
Chưa kể sau khi thanh tra xong, cần phải kiên quyết yêu cầu người đại diện pháp luật hoặc người được ủy quyền hợp pháp của doanh nghiệp ký biên bản làm việc, chứ không thể có chuyện bà kế toán, ông trưởng phòng nhân sự được đứng ra ký biên bản trong khi không có ủy quyền đúng pháp luật.
